ENSHEIM Homepage 

Mundart-Sagen-Wanderung I am 19.10.2003

Die Stationen:

11.                     ’S Schdiwwela Schloss

·       Voor iwwa hunnadd Johr – vunn 1897 bis 1900 – hadd e Ussgääwa noomens Dr. Mehlis uffem Schloss Ussgraawunge gemach unn doodebäi die ald Burchruin vamäss; dass doo hadd dezuugehärrd: e rächdeggicha Schdäänbou vunn 8,4 uff 11,4 Määla; e Muur uss Quada|schdään, 1m 80 digg unn sällmools noch gudd 2 Määla hooch

·       Wahrscheins waa doo schunn äbbes voor de Reemazidd, awwa die Burch soll erschd gähng 900 – 950 geboud woor sinn – unn zwaa aa medd Schdään uss da Reemazidd ... im Grumbachdaal hadds e baa reemische Hiesa gänn (villa rustica)

·       Iwwerichens: Fa wass hadd ma sällmools grad onn dämm doo Plädds e Burch gebrichd? Wahrscheins dässwää: Unne omm Schbelleschdään in Rändrisch – dass hadd’s joo sällmools noch nidd gänn – waa e Zoll- unn Gelääd-Schdaddsjoon vunn de Sabrigga Grafe; dass hääschd, die honn onn dämm Plädds die Hänn uffgehall, unn all Lied, die wo doo longs kumm sinn, honn äbbes bläche misse, fa dasse doo honn dirfe onnefahre – donn hadd doo so e Aad Schdolpe gehuchggd unn hadd sosesoon e Aad Mautgebiehr im Middelalda kassierd, awwa dass Ding hadd wahrscheins sällmools grad geklabbd...

·       Innahalb vunn dämm Ärdwall waa e Mords|drichdagruub, fa wass, wääß ma nidd, awwa wie sich die Alde imma vezehld honn, wäre vunn doo unnairdische Gäng uff die Kirgela Burch unn noh Ensemm gong!

·       ’S gidd iwwerichens noch nidd änni Urkund olla so äbbes, wo vunn da Burch uffem Schdiwwel die Redd gewään wär. Dässwää männd de Kräma Wolfgong, dass wär nurre e klääni Burch gewään, wo aa nimmond emool fa längeri Zidd geunnadd hädd... ’S wär hald nurre so e Burch gewään, fa die Zollschdaddsjoon unne omm Schbelleschdään voor Daachdiewe unn onna Lumbezäich se schiddse...

·       De Kräma Wolfgong männd, es gäb e Zesommehong zwischem Änn vunn da Burch unnem Noome vunn dämm Derfche unnahalb, Sengschd – olla frieha Singescheit, häid, wie na wisse, Sengscheid. Er männd, Sengscheid gähng soviel hääsche wie „vabränndi Schääd“ – unn dässwää hädd die Burch wahscheins nurre „Scheid = Schääd“ gehääschd, wäll däär Bärch, uffem dämm die Burch druff waa, ’s Schääda unn ’s Grumbachdaal vunnenonna schääle gähng... . Ma hadd iwwerichens bäim Ussgraawe vunn de Muure gesiehn, dass doo Brondblagge droon waare – also komma devoon ussgehn, dass die Burch friehe abgefaggeld woor isch – wonn genau wääß ma nidd, ma konn’s nurre vamuule: 1168 isch die Burch vumm Sabrigga Graf Simon in Sabrigge kabudd gemach woor, wäll de Friedrich Barbarossa dass so gewilld hadd; wahrscheins hadd de Simon, däär ald Niggudd, nidd gefollichd unn nidd gemach, wass de Kaisa iehm gesaad hadd. Ussa da Burch in Sabrigge sinn noch dräi onnarre Burche kabudd gemach woor, awwa in de Annale vunn Disibodebärch, doo wo dass vazehld wärrd, schdedd niggs driwwa drin, wo dass genau waa; awwa ’s konn gudd sinn, dass doo die Schdiwwela Burch debäi gewään waa...

·       Wie donn die Burch kabudd waa, honn doo wahrscheins imma willa e Huffe Niggudde unn Lumbezäich geunnadd, wäll ma sich doo grusslich gudd hadd vaschdeggele kinne... unn doodevoon sinn joo aa e baa Saache iwwerich blieb!

·        Iwwerichens: Im Johr 1900 hadd man e Mässakling uss da jinga Schdäänzidd doo owwe gefunn – e Zeiche, dass uff dämm Bärch schunn vamässe frieh äbes loss waa... Wahrscheins schunn voor schdigga 5000 bis 10000 Johr, dass muss ma sich emool voorschdelle...

·       Nochemool iwwerichens: E Schdiggelche doo de Bärch enunna isch e gulli Quell; wahrscheins honn die Lied uffem Schdiwwel doo frieha iehr Wassa geholl...

  Top | Sawa-Themenübersicht | Inhaltsverzeichnis | Startseite | Nächstes Kapitel

Last update: 20.10.2003